The nutmeg tree, Myristica fragrans, is a large evergreen tree native to Southeast Asia.
Cây nhục đậu khấu,tên khoa học Myristica fragrans, là cây thường xanh lớn có nguồn gốc ở phía Đông Nam Á
Until the late 18th century, it only grew in one place in the world: a small group of islands in the Banda Sea. part of the Moluccas - or Spice Islands - in northeastern Indonesia.
Cho đến cuối thế kỷ 18, Nó chỉ phát triển ở một nơi trên thế giới : Một quần đảo nhỏ ở biển Banda, một phần nằm trên Moluccas- hay đảo Spice , theo hướng Đông Bắc Indonesia.
The tree is thickly branched with dense foliage of tough, dark green oval leaves, and produces small, yellow, bell-shaped flowers and pale yellow pear-shaped fruits.
Cây được phân nhánh rậm rạp với tán lá dày đặc với lá hình bầu dục chắc , màu xanh đậm và nở bông hoa nhỏ, màu vàng, hình quả chuông và cho trái hình quả lê màu vàng nhạt.
The fruit is encased in a fleshy husk.
Quả được bọc trong một lớp vỏ mềm.
When the fruit is ripe, this husk splits into two halves along a ridge running the length of the fruit.
Khi quả chín, vỏ tách thành hai nửa theo một đường nhô lên chạy dọc theo chiều dài của quả.
Inside is a purple-brown shiny seed, 2-3 cm long by about 2 cm across, surrounded by a lacy red or crimson covering called an ‘aril’.
Bên trong là một hạt sáng bóng màu nâu tím, dài 2-3 cm và rộng khoảng 2cm, được bọc bởi một lớp vỏ màng màu đỏ hoặc đỏ thẫm được gọi là “ aril”.
These are the sources of the two spices nutmeg and mace, the former being produced from the dried seed and the latter from the aril.
Những thứ này là nguồn của hai loại gia vị : nhục đậu khấu và bột vỏ nhục đậu khấu, loại trước được sản xuất từ hạt khô và loại sau từ lớp màng aril.
nutmeg was a highly prized and costly ingredient in European cuisine in the Middle Ages, and was used as a flavouring, medicinal, and preservative agent.
Nhục đậu khấu là một thành phần có giá trị cao và đắt đỏ trong ẩm thực Châu Âu thời Trung Cổ được dùng như làm hương liệu, dược liệu, và chất bảo quản.
Throughout this period, the Arabs were the exclusive importers of the spice to Europe.
Trong suốt thời kỳ này, người Ả Rập là nhà nhập khẩu độc quyền gia vị này sang Châu Âu.
They sold nutmeg for high prices to merchants based in Venice, but they never revealed the exact location of the source of this extremely valuable commodity.
Họ bán nhục đậu khấu với giá cao cho các thương nhân có trụ sở ở Venice, nhưng họ không bao giờ tiết lộ vị trí chính xác nguồn gốc của mặt hàng cực kỳ giá trị này.
The Arab-Venetian dominance of the trade finally ended in 1512, when the Portuguese reached the Banda Islands and began exploiting its precious resources.
Năm 1512, khi người Bồ Đào Nha đặt chân đến quần đảo Banda và bắt đầu khai thác nguồn tài nguyên quý giá trên đảo thì sự thống trị của người Ả Rập - Venice trong thương mại cuối cùng cũng kết thúc.
Always in danger of competition from neighbouring Spain, the Portuguese began subcontracting their spice distribution to Dutch traders.
Luôn có nguy cơ cạnh tranh từ nước láng giềng Tây Ban Nha, người Bồ Đào Nha bắt đầu ký hợp đồng thầu phụ phân phối gia vị cho các nhà buôn Hà Lan.
Profits began to flow into the Netherlands, and the Dutch commercial fleet swiftly grew into one of the largest in the world.
Lợi nhuận bắt đầu chảy vào Hà Lan và đội tàu buôn bán Hà Lan nhanh chóng phát triển thành một trong những nhà buôn lớn nhất thế giới.
The Dutch quietly gained control of most of the shipping and trading of spices in Northern Europe.
Người Hà Lan nhẹ nhàng giành quyền kiểm soát hầu hết các chuyến tàu chở hàng và buôn bán gia vị ở Bắc Âu.
Then, in 1580, Portugal fell under Spanish rule, and by the end of the 16th century the Dutch found themselves locked out of the market.
Sau đó, năm 1580, Bồ Đào Nha chịu sự cai trị của Tây Ban Nha, và vào cuối thế kỷ 16 người Hà Lan chính thức bị ngừng giao thương.
As prices for pepper, nutmeg, and other spices soared across Europe, they decided to fight back.
Khi giá hạt tiêu, nhục đậu khấu và các gia vị tăng vọt trên khắp Châu Âu, họ quyết định phản đòn.
In 1602, Dutch merchants founded the voc, a trading corporation better known as the Dutch East India Company.
Năm 1602, Các thương buôn Hà Lan đã thành lập VOC, một tập đoàn thương mại được biết đến với cái tên công ty Đông Ấn Hà Lan.
By 1617, the voc was the richest commercial operation in the world.
Vào năm 1617, VOC là tập đoàn thương mại giàu nhất trên thế giới.
The company had 50,000 employees worldwide, with a private army of 30,000 men and a fleet of 200 ships.
Công ty có 50,000 nhân viên trên toàn thế giới, với một đội quân tư nhân gồm 30,000 người đàn ông và một đội tàu gồm 200 chiếc.
At the same time, thousands of people across Europe were dying of the plague, a highly contagious and deadly disease.
Cùng thời gian này, hàng ngàn người trên khắp Châu Âu đang chết dần vì dịch hạch, một bệnh truyền nhiễm cao và được xem là căn bệnh nguy hiểm chết người.
Doctors were desperate for a way to stop the spread of this disease, and they decided nutmeg held the cure.
Các bác sỹ tuyêt vọng trong việc tìm ra cách ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh, và họ đã quyết định dùng hạt nhục đậu khấu để chữa bệnh.
Everybody wanted nutmeg, and many were willing to spare no expense to have it.
Mọi người đều muốn có nhục quả này, và nhiều người sẵn sàng chi nhiều tiền để sở hữu nó.
nutmeg bought for a few pennies in Indonesia could be sold for 68,000 times its original cost on the streets of London.
Nhục đậu khấu được mua chỉ vài đồng ở Indonesia nhưng có thể được bán gấp 68,000 lần giá gốc trên những con phố ở London.
The only problem was the short supply.
Vấn đề duy nhất là lượng cung không đủ đáp ứng cầu.
And that’s where the Dutch found their opportunity.
Và đó là nơi người Hà Lan tìm thấy cơ hội của họ.
The Banda Islands were ruled by local sultans who insisted on maintaining a neutral trading policy towards foreign powers.
Quần đảo Banda được cai trị bởi các quốc vương luôn khăng khăng duy trì chính sách thương mại trung lập trước các cường quốc bên ngoài.
This allowed them to avoid the presence of Portuguese or Spanish troops on their soil, but it also left them unprotected from other invaders.
Điều này cho phép họ tránh sự kiểm soát của quân đội Bồ Đào Nha hoặc Tây Ban Nha trên đất của họ, nhưng nó cũng khiến họ không phòng vệ được từ những kẻ xâm lược khác.
In 1621, the Dutch arrived and took over. Once securely in control of the Bandas, the Dutch went to work protecting their new investment.
Năm 1621, Người Hà Lan đã đến và chiếm đóng hòn đảo Bandas . Khi đã kiểm soát Bandas chắc chắn, họ bắt đầu bảo hộ sự đầu tư mới.
They concentrated all nutmeg production into a few easily guarded areas, uprooting and destroying any trees outside the plantation zones.
Họ tập trung tất cả sản xuất nhục đậu khấu vào một vài nơi dễ dàng bảo vệ, nhổ bật rễ và phá hủy bất cứ cây nào ngoài khu đồn điền.
Anyone caught growing a nutmeg seedling or carrying seeds without the proper authority was severely punished.
Bất kỳ ai bị bắt gặp trồng hạt nhục đậu khấu hoặc mang hạt ra bên ngoài mà không có thẩm quyền đều bị trừng phạt nghiêm khắc.
In addition, all exported nutmeg was covered with lime to make sure there was no chance a fertile seed which could be grown elsewhere would leave the islands.
Thêm vào đó , tất cả nhục đậu khấu xuất khẩu được phủ bằng vôi để chắc chắn hạt giống tốt sẽ không có cơ hội phát triển ở bất cứ nơi nào khi được mang ra khỏi đảo.
There was only one obstacle to Dutch domination.
Chỉ có duy nhất một trở ngại trong sự thống trị của Hà Lan.
One of the Banda Islands, a sliver of land called Run, only 3 km long by less than 1 km wide, was under the control of the British.
Một trong các quần đảo Banda, một hòn đảo nhỏ bé có tên gọi là Run, chỉ dài 3km và rộng chưa đầy 1km chịu sự kiểm soát của người Anh.
After decades of fighting for control of this tiny island, the Dutch and British arrived at a compromise settlement, the Treaty of Breda, in 1667.
Sau nhiều thập kỷ đấu tranh để kiểm soát hòn đảo nhỏ bé này, người Hà Lan và người Anh đã đi đến một thỏa thuận, hiệp ước Breda năm 1667.
Intent on securing their hold over every nutmeg-producing island, the Dutch offered a trade: if the British would give them the island of Run.
Tập trung bảo vệ nhục đậu khỏi những tên trộm trên các hòn đảo sản xuất nhục quả này, người Hà Lan đưa ra một giao dịch: nếu người Anh trao họ đảo Run.
they would in turn give Britain a distant and much less valuable island in North America.
Họ sẽ đổi cho Anh một hòn đảo xa xôi và ít giá trị hơn ở Bắc Mỹ.
The British agreed.
Người Anh đã đồng ý thỏa thuận này.
That other island was Manhattan, which is how New Amsterdam became New York.
Đảo đó là Manhattan, nơi mà làm New Amsterdam trở thành New York.
The Dutch now had a monopoly over the nutmeg trade which would last for another century.
Người Hà Lan giờ đã có một thị trường độc quyền toàn bộ giao dịch thương mại hạt nhục đậu khấu, điều này sẽ kéo dài tận mãi thế kỷ nữa.
Then, in 1770, a Frenchman named Pierre Poivre successfully smuggled nutmeg plants to safety in Mauritius, an island off the coast of Africa.
Sau đó , năm 1770, một người đàn ông Pháp tên Pierre Poivre lén mang thành công cây nhục đậu khấu an toàn tới Mauritius, một hòn đảo ven bờ biển Châu Phi.
Some of these were later exported to the Caribbean where they thrived, especially on the island of Grenada.
Một lượng hạt sau đó đã được xuất khẩu sang Ca-ri-be nơi chúng phát triển tốt, đặc biệt trên hòn đảo Grenada.
Next, in 1778, a volcanic eruption in the Banda region caused a tsunami that wiped out half the nutmeg groves.
Tiếp đó, năm 1778, một vụ phun trào núi lủa ở vùng Banda đã gây ra cơn sóng thần phá hủy gần như nửa khu vực trồng cây nhục đậu khấu.
Finally, in 1809, the British returned to Indonesia and seized the Banda Islands by force.
Sau cùng, năm 1809, người Anh đã quay lại Indonesia và chiếm đoạt quần đảo Banda bằng vũ lực.
They returned the islands to the Dutch in 1817, but not before transplanting hundreds of nutmeg seedlings to plantations in several locations across southern Asia.
Năm 1817, Họ trả lại các hòn đảo cho người Hà Lan ,nhưng trước đó đã vận chuyển hàng trăm giống nhục đậu khấu đến các vườn ươm ở một vài địa điểm trên khắp miền Nam châu Á.
The Dutch nutmeg monopoly was over
Sự độc quyền hạt nhục đậu khấu của người Hà Lan đã chấm dứt.
Today, nutmeg is grown in Indonesia, the Caribbean, India, Malaysia, Papua New Guinea and Sri Lanka, and world nutmeg production is estimated to average between 10,000 and 12,000 tonnes per year.
Ngày nay, nhục đậu khấu được trồng ở Indonesia, Ca-ri-be, Ấn Độ, Malaysia, Papua New Guinea và Sri Lanka, đồng thời sự sản xuất hạt nhục đậu khấu trên thế giới được ước tính trung bình trong khoảng từ 10,000 -12,000 tấn trên một năm.
Từ vựng trong bài
nutmeg: hạt nhục đậu khấu
native to: nguồn gốc
fall under: bị kiểm soát
preservative agent: chất bảo quản
exclusive importer: nhà nhập khẩu độc quyền
be willing to do sth: sẵn sàng làm gì
no spare expense: chi nhiều tiền hơn cần thiết
plague: dịch hạch
seize: chiếm đoạt
volcanic eruption: phun trào núi lửa
wipe out sth: phá hủy hoàn toàn thứ gì
Tra từ điển