Pheidole dentata, a native ant of the south-eastern U.S., isn’t immortal.
Pheidole dentata, một loài kiến bản địa của miền đông nam Hoa Kỳ, không phải là loài bất tử.
But scientists have found that it doesn’t seem to show any signs of aging.
Tuy nhiên, các nhà khoa học phát hiện ra chúng dường như không có bất kỳ dấu hiệu nào của sự lão hóa.
Old worker ants can do everything just as well as the youngsters, and their brains appear just as sharp.
Những con kiến thợ già có thể làm mọi việc như những con trẻ hơn và não bộ của chúng rất nhạy bén.
‘We get a picture that these ants really don’t decline,’ says Ysabel Giraldo, who studied the ants for her doctoral thesis at Boston University.
Ysabel Giraldo, người nghiên cứu về kiến cho luận án tiến sĩ tại đại học Boston, cho biết: “Chúng tôi nhận ra được những con kiến này thực sự không suy thoái đi.”
Such age-defying feats are rare in the animal kingdom.
Những kỳ tích thách thức sự lão hóa như vậy rất hiếm thấy trong thế giới động vật.
Naked mole rats can live for almost 30 years and stay fit for nearly their entire lives.
Lòai chuột dũi trụi lông có thể sống đến 30 năm mà vẫn khỏe mạnh trong suốt vòng đời của chúng.
They can still reproduce even when old, and they never get cancer.
Chúng có thể tiếp tục sinh sản khi tuổi đã cao và chúng không bao giờ mắc bệnh ung thư.
But the vast majority of animals deteriorate with age just like people do.
Tuy nhiên, đại đa số các loài động vật đều bị suy thoái theo tuổi tác như con người.
Like the naked mole rat, ants are social creatures that usually live in highly organised colonies.
Tương tự như chuột dũi trụi lông, kiến là sinh vật có tính cộng đồng, thường sống trong những đàn có tính tổ chức cao.
‘It’s this social complexity that makes P. dentata useful for studying aging in people,’ says Giraldo, now at the California Institute of Technology.
Theo Giraldo, hiện đang làm việc cho viện Công nghệ California, “Chính đặc tính cộng đồng phức tạp này khiến P.Dentata trở nên hữu ích cho việc nghiên cứu sự lão hóa ở con người.”.
Humans are also highly social, a trait that has been connected to healthier aging.
Con người cũng là loài có tính cộng đồng cao, đây chính là đặc điểm liên quan đến sự lão hóa theo hướng lành mạnh hơn.
By contrast, most animal studies of aging use mice, worms or fruit flies, which all lead much more isolated lives.
Ngược lại, phần lớn các nghiên cứu động vật lại sử dụng chuột, giun hay ruồi giấm, tất cả đều dẫn đến những đời sống biệt lập hơn.
In the lab, P. dentata worker ants typically live for around 140 days.
Trong phòng thí nghiệm, kiến thợ P.Dentata thường sống khoảng 140 ngày.
Giraldo focused on ants at four age ranges: 20 to 22 days, 45 to 47 days, 95 to 97 days and 120 to 122 days.
Giraldo tập trung nghiên cứu những con kiến thuộc 4 độ tuổi khác nhau: từ 20 đến 22 ngày, 45 đến 47 ngày, 95 đến 97 ngày và 120 đến 122 ngày.
Unlike all previous studies, which only estimated how old the ants were, her work tracked the ants from the time the pupae became adults, so she knew their exact ages.
Không giống như những nghiên cứu trước đây, chỉ đánh giá độ tuổi của kiến, nghiên cứu của bà theo dõi kiến từ lúc còn là nhộng cho tới khi trưởng thành, vì thế mà bà biết được độ tuổi chính xác của chúng.
Then she put them through a range of tests.
Sau đó, bà tiến hành một loạt thử nghiệm đối với chúng.
Giraldo watched how well the ants took care of the young of the colony, recording how often each ant attended to, carried and fed them.
Giraldo theo dõi kiến chăm sóc con non trong bầy như thế nào, ghi lại tần suất mỗi con kiến tham gia, vận chuyển và cho con non ăn.
She compared how well 20-day-old and 95-day-old ants followed the telltale scent that the insects usually leave to mark a trail to food.
Bà so sánh kiến 20 ngày tuổi và 95 ngày tuổi đã theo dấu mùi mà chúng thường để lại nhằm đánh dấu con đường dẫn đến nguồn thức ăn như thế nào.
She tested how ants responded to light and also measured how active they were by counting how often ants in a small dish walked across a line.
Bà cũng thử nghiệm cách những con kiến đáp ứng trước ánh sáng cũng như đo được mức độ hoạt động của chúng bằng cách đếm tần suất xuất hiện của kiến trên một miếng mồi nhỏ khi đi thành một hàng.
And she experimented with how ants react to live prey: a tethered fruit fly.
Và bà cũng đã thử nghiệm cách kiến phản ứng trước một con mồi: một con ruồi giấm.
Giraldo expected the older ants to perform poorly in all these tasks.
Giraldo mong đợi rằng những con kiến già sẽ có biểu hiện kém trong những thử nghiệm của mình.
But the elderly insects were all good caretakers and trail-followers—the 95-day-old ants could track the scent even longer than their younger counterparts.
Song, những con kiến già vẫn là những người chăm sóc và theo dấu mùi tốt, các con 95 ngày tuổi có thể theo dấu mùi kiên trì hơn cả những con nhỏ tuổi.
They all responded to light well, and the older ants were more active.
Chúng phản ứng tốt với ánh sáng cũng như linh hoạt hơn.
And when it came to reacting to prey, the older ants attacked the poor fruit fly just as aggressively as the young ones did, flaring their mandibles or pulling at the fly’s legs.
Và lúc chúng đối mặt với con mồi, những con kiến già tấn công ruồi giấm hung hăng như những con trẻ thể hiện qua việc bạnh hàm dưới của chúng ra hay kéo chân của con ruồi.
Then Giraldo compared the brains of 20-day-old and 95-day-old ants, identifying any cells that were close to death.
Sau đó, Giraldo so sánh bộ não của những con kiến 20 ngày tuổi và 95 ngày tuổi để xác định tế bào nào sắp chết.
She saw no major differences with age, nor was there any difference in the location of the dying cells, showing that age didn’t seem to affect specific brain functions.
Bà ấy không nhận thấy được sự khác biệt đáng kể nào về tuổi tác, hay sự khác biệt về vị trí của những tế bào đang chết đi, điều đó cho thấy tuổi tác dường như không ảnh hưởng gì đến chức năng của não bộ.
Ants and other insects have structures in their brains called mushroom bodies, which are important for processing information, learning and memory.
Kiến và những loài côn trùng khác đều có một cấu trúc trong não gọi là thể cuống, rất quan trọng để xử lý thông tin, kiến thức và ký ức.
She also wanted to see if aging affects the density of synaptic complexes within these structures—regions where neurons come together.
Bà cũng muốn biết rõ rằng sự lão hóa có ảnh hưởng đến mật độ của các phức hợp sy-náp trong cấu trúc này không - nơi tập tập trung nơ-ron.
Again, the answer was no.
Và câu trả lời lại là không.
What was more, the old ants didn’t experience any drop in the levels of either serotonin or dopamine—brain chemicals whose decline often coincides with aging.
hơn nữa, những con kiến già không hề trải qua hiện tượng suy giảm serotonin hay dopamine - đây là những hóa chất não bộ suy thoái đồng thời cùng với sự lão hóa.
In humans, for example, a decrease in serotonin has been linked to Alzheimer’s disease.
Ví dụ, ở người, sự suy giảm serotonin dẫn tới bệnh Alzheimer.
‘This is the first time anyone has looked at both behavioral and neural changes in these ants so thoroughly,’ says Giraldo, who recently published the findings in the Proceedings of the Royal Society B.
Theo Giraldo, người gần đây đã công bố những phát hiện trên tờ Proceedings of the Royal Soceity B., “đây là lần đầu tiên có người nghiên cứu về cả hành vi và sự thay đổi thần kinh của kiến một cách toàn diện như vậy”.
Scientists have looked at some similar aspects in bees, but the results of recent bee studies were mixed—some studies showed age-related declines, which biologists call senescence, and others didn’t.
Các nhà khoa học cũng nghiên cứu những phương diện tương tự với loài ong nhưng kết quả của những nghiên cứu về ong hiện tại lại trộn lẫn - một số nghiên cứu chỉ ra rằng sự suy giảm có liên quan đến tuổi tác, các nhà sinh học gọi đây là sự lão hóa, trong khi các nghiên cứu khác lại không như vậy.
‘For now, the study raises more questions than it answers,’ Giraldo says, ‘including how P. dentata stays in such good shape.’
“Cho đến giờ, nghiên cứu chỉ đặt ra câu hỏi nhiều hơn là câu trả lời,” Giraldo cho biết, “kể cả cách làm thế nào mà P. dentata lại giữ được thể trạng tốt như vậy.”
Also, if the ants don’t deteriorate with age, why do they die at all?
Ngoài ra, nếu kiến không hề bị suy yếu theo tuổi tác, vậy tại sao chúng đều phải chết?
Out in the wild, the ants probably don’t live for a full 140 days thanks to predators, disease and just being in an environment that’s much harsher than the comforts of the lab.
Ở ngoài tự nhiên, những con kiến khó mà sống đủ 140 ngày do những kẻ săn mồi, bệnh tật và môi trường khắc nghiệt hơn những điều kiện thuận lợi trong phòng thí nghiệm.
‘The lucky ants that do live into old age may suffer a steep decline just before dying,’ Giraldo says, but she can’t say for sure because her study wasn’t designed to follow an ant’s final moments.
“Những con kiến may mắn sống trong tuổi già có thể phải trải qua một sự suy thoái nghiêm trọng trước khi chết.”, Giraldo cho biết như vậy nhưng bà lại không thể chắc chắn vì nghiên cứu của bà không được thiết kế để theo dõi khoảng thời gian cuối cùng của kiến.
‘It will be important to extend these findings to other species of social insects,’ says Gene E. Robinson, an entomologist at the University of Illinois at Urbana-Champaign.
Gene E. Robinson, nhà côn trùng học tại đại học Illinois ở Urbana-Champaign, cho biết: “điều quan trọng là phải mở rộng những phát hiện này cho những loài côn trùng khác.”
This ant might be unique, or it might represent a broader pattern among other social bugs with possible clues to the science of aging in larger animals.
Loài kiến này có thể là duy nhất hoặc chúng đại diện cho một mô hình rộng lớn hơn giữa những loài bộ có tính cộng đồng với những manh mối khả thi cho ngành khoa học nghiên cứu về sự lão hóa ở những giống loài lớn hơn.
Either way, it seems that for these ants, age really doesn’t matter.
Bằng cách nào đi chăng nữa, thì dường như với những con kiến này, tuổi tác không thực sự là vấn đề.
Từ vựng trong bài
drop in the levels of: Suy giảm về (thường dùng để chỉ sự suy giảm về nồng độ chất)
entomologist: Nhà công trùng học
mandible: hàm dưới
deteriorate: suy giảm, suy thoái.
get a picture: nhận ra, biết được, có kiến thức về
what is more: hơn nữa
mushroom bodies: thể cuống
fruit fly: ruồi giấm
senescence: Sự lão hóa, sự già yếu
flare: làm to ra
Look up dictionary